Debat Discussieronde Experiment Lokale Democratie

Democratie is niet vanzelfsprekend en een groot goed. Inwoners bepalen welke kant hun stad opgaat. Dit kan door elke vier jaar te stemmen, maar er zijn meerdere mogelijkheden. Participatie is erg belangrijk, maar het is onwerkbaar om elk onderwerp met inwoners te bespreken. Dit betekent niet dat experimenteren met mogelijkheden om democratie dichter bij inwoners te brengen niet nodig is, het tegenovergestelde juist. Als buurtbewoners een gemeentelijke taak beter, goedkoper of makkelijker kunnen doen, moet dit zeker kunnen. Het is alleen belangrijk om een goede balans hierin te vinden.

Lees Jeroens hele bijdrage:

"Voorzitter,

Allereerst de complimenten voor de collega’s van D66 en GroenLinks om een discussienota op te stellen Het stuk is breed stuk en dat hebben ze erg goed gedaan. Het is belangrijk om het hier over te hebben.

Want democratie is niet vanzelfsprekend. Helaas zijn er grote delen van de wereld waar geen sprake is van democratie. Waar alleenheersers de besluiten nemen en inwoners onderdrukken, uitbuiten of zelfs doden. In ons eigen land mogen we genieten van de vrijheid. De vrijheid die zwaar is bevochten in het verleden en die vele mensenlevens heeft gekost. Democratie is een groot goed. In een democratie bepalen de inwoners welke keuzes worden gemaakt. Een directe democratie waarbij inwoners keer op keer over elke keuze een besluit moeten nemen is onwerkbaar en daarom kennen we een systeem van volksvertegenwoordigers.

Politieke partijen maken continu duidelijk waar ze voor staan en eens in de vier jaar besluiten kiezers aan wie ze hun stem toevertrouwen. Wie voor hen het best de belangen kan vertegenwoordigen. Maar daarna stopt het niet. Het is aan de raadsleden, de volksvertegenwoordigers, om zich continu te laten informeren over de meningen en keuzes van hun achterban. Een gemeente wordt niet bestuurd door belangenverenigingen of groepen die de weg kennen. Zwolle wordt bestuurd door volksvertegenwoordigers die het mandaat hebben gekregen van het overgrote deel van de inwoners. Ook het zogenaamde stille midden, mensen die niet vooraan staan om hun mening te geven. 

Want voorzitter, In Zwolle was in 2018 de opkomst ongeveer 62%. Hoger dan het landelijk gemiddelde. Onze fractie was verbaasd om te lezen dat de initiatiefnemers stellen dat de opkomst van verkiezingen heel laag is en de democratie daarmee onder druk staat. Dat is nogal een stelling. Daarentegen doen zij verbeteringsvoorstellen op basis van een onderzoek waaraan 1,3 promille van de inwoners heeft meegedaan.

Maar dat betekend niet dat je kritisch mag kijken naar onze inrichting van de democratie. Vooral om de democratie dichter naar de inwoner te krijgen. In de discussienota staat een voorbeeld van omgekeerde right tot challenge. Waarbij buurtbewoners worden uitgedaagd een gemeentelijke taak over te nemen als ze dat beter, goedkoper of makkelijker kunnen doen. En daar kunnen we dan voorwaarden aan stellen, zoals waarborgen van continuïteit of langjarige zekerheid, en dan kan dit een goed idee zijn.

Vraagtekens zet onze fractie bij een burgerberaad. Eerlijk gezegd kende ik het fenomeen nog niet, maar het lijkt praktisch lastig uitvoerbaar en misschien ook wel niet zo democratisch. Een artikel afgelopen zaterdag in De Stentor werpt wel een interessante blik op dit vraagstuk. Waarbij deelnemers aan het beraad worden geloot en uiteindelijk maar 2 tot 5% van die mensen komt opdagen. En is wel eens onderzocht wat het draagvlak is onder inwoners om mee te doen aan dergelijk experimenten? Willen ze dit wel? Zijn ze niet druk met hun leven, hun school, kinderen, werk of families? En blijf je dan uiteindelijk toch weer over met de  partijen die nu ook meedenken. 

Voorzitter, eerder vanavond hebben we een debat gevoerd over de verbeteragenda. Onderdeel zijn plannen om participatie te verbeteren, inwoners beter te betrekken en als gemeente beter te communiceren. Dat kunnen we aanvullen met een ideeënmarkt, zoals op 12 oktober aanstaande, en wellicht een omgekeerde right to challenge. Want het is aan ons om de belangen van heel Zwolle te vertegenwoordigen. Het is aan ons om de lokale democratie, waar hard voor is gevochten, in stand te houden."