Debat actualisatie referendumverordening

De gemeenteraad debatteerde vanavond over de actualisatie van de referendumverordening. Niels voerde in dit debat namens ons het woord. Lees hieronder Niels' hele bijdrage. 

'Voorzitter,

Laat ik beginnen met een persoonlijke anekdote. Sinds drie jaar werk ik voor ProDemos – huis voor democratie en rechtsstaat. In deze tijd ben ik met duizenden scholieren en studenten in gesprek geweest over onze democratie. U kunt zich voorstellen dat het soms wat stroef gaat. Zo heeft geen enkele student ooit een raadslid kunnen opnoemen – dat zet ons werk toch even in perspectief. Maar het grootste deel van de tijd zijn er mooie discussies over wat er in het land gebeurt. Vaak weten ze niet alle details van hoe onze democratie werkt, maar ze hebben wel een mening. En dat zorgt voor de mooiste en meest open discussies.

Openheid en heldere communicatie zijn ook cruciaal bij referenda. Wanneer je niet duidelijk communiceert over wat je met een referendum gaat doen, neemt het vertrouwen in de politiek af. En laat ik duidelijk zijn: een referendum in Nederland is altijd adviserend, het is nooit bindend. Dat betekent dat wij als volksvertegenwoordigers de uitslag van een referendum uiterst serieus nemen, maar dat wij altijd onze eigen afweging kunnen maken. Dit staat niet voor niets al meer dan 170 jaar in onze Grondwet. Als VVD zullen wij hierover altijd helder communiceren naar onze inwoners.

Dan kom ik bij de opinienota van vanavond, waarbij ik dank wil zeggen aan de griffie voor de voorbereiding. Onze fractie vond het een heldere nota waarbij we duidelijke keuzes kunnen maken.

Ten eerste vindt onze fractie het prima om het raadgevend referendum te behouden. Wij zien echter niet de toegevoegde waarde van een raadplegend referendum. Het argument is dat we onze inwoners kunnen betrekken bij grote besluiten, maar dat doen wij als politieke partijen al. Daarvoor heb je dus geen referendum nodig. Ook kan een raadplegend referendum een politiek steekspel worden: over welk onderwerp schrijf je een referendum uit? Ik zie nu al een uitgebreide discussie ontstaan tussen alle partijen.

Daarnaast zijn wij enkel voorstander van een adviserend referendum en vinden wij digitale ondersteuningsverklaringen een goed idee. Over het aantal ondersteuningsverklaringen volgen wij de richtlijn van de VNG: 1% en 5%.

Dan wil ik het hebben over de opkomstdrempel: wij vinden dat deze moet vervallen. Hier grijp ik terug op wat ik eerder heb gezegd: een referendum is altijd adviserend en nooit bindend. Maar door een opkomstdrempel lijkt een referendum wel bindend. Als het opkomstpercentage namelijk wordt gehaald, is een referendum ‘geldig’. Voor iedere inwoner die geen staatrechtsgeleerde is, lijkt het daarmee alsof een referendum bindend is. Een opkomstdrempel zorgt dus voor onnodige onduidelijkheid. Bovendien zijn er kiezers die strategisch thuisblijven in plaats van te stemmen wat zij vinden. Hiermee wordt het voor ons erg moeilijk om de uitslag van een referendum goed te interpreteren. 

Ten slotte vindt de VVD dat er geen subsidieregeling moet komen. In de afgelopen 17 jaar is er geen referendum in Zwolle geweest, dus er zal veel aandacht komen als er wel een referendum is. Beide kanten kunnen uitgebreid hun verhaal doen in de media en in zaaltjes. Daarvoor is een subsidie van de overheid helemaal niet nodig.'