VVD-bijdrage bij begrotingsbehandeling

AlyvdVegte_Begroting.jpg

Door Monique Bakker op 08-11-2013

Op de laatste begrotingsbehandeling van deze raadsperiode wil ik beginnen met een terugblik. Acht jaar geleden heb ik voor het eerst een Begrotingsbehandeling op het Zwolse Raadsplein meegemaakt. Als Burger. Ik heb die dag vol bewondering en verwondering gekeken en geluisterd naar bijdrage en debat van de diverse woordvoerders. Eén woordvoerder had zijn hele bijdrage op rijm gezet. Hij leek wel Sinterklaas. Maar dan een wel een hele nijdige. De woordvoeder van mijn eigen partij kreeg het verwijt dat zijn bijdrage geen sociale paragraaf kende. Zijn heldere antwoord was: ik spreek toch over werk voor de stad? En niets is socialer dan zorgen voor werk in de stad.

Op de laatste begrotingsbehandeling van deze raadsperiode wil ik beginnen met een terugblik. Acht jaar geleden heb ik voor het eerst een Begrotingsbehandeling op het Zwolse Raadsplein meegemaakt. Als Burger. Ik heb die dag vol bewondering en verwondering gekeken en geluisterd naar bijdrage en debat van de diverse woordvoerders. Eén woordvoerder had zijn hele bijdrage op rijm gezet. Hij leek wel Sinterklaas. Maar dan een wel een hele nijdige. De woordvoeder van mijn eigen partij kreeg het verwijt dat zijn bijdrage geen sociale paragraaf kende. Zijn heldere antwoord was: 'ik spreek toch over werk voor de stad?' En niets is socialer dan zorgen voor werk in de stad.

Werk, waardoor mensen niet in armoede hoeven te leven. Werk, waardoor er inkomsten zijn voor hen die dat niet zelf kunnen opbrengen. Werk, ten behoeve van het sociaal en maatschappelijke welbevinden. Het waren uitspraken die diep bij mij binnenkwamen. En waarvoor ik in deze raadsperiode alsook vandaag opnieuw een lans wil breken. Maar laat ik eerst beginnen met dit College een compliment te maken.

Het collegeakkoord 2010-2014 had als doel sterker uit de crisis te willen komen. Dat sterker uit de crisis komen is nog steeds een hele klus. Echter, ondanks de forse bezuinigingen staan er nog steeds bouwkranen boven de stad. Komen er mooie nieuwe bedrijven naar Zwolle. Een fantastisch voorbeeld daarvan is - naast Ikea, Hornbach en van der Valk - het recentelijk bekend geworden grootste online verkoop distributiecentrum van Wehkamp. Honderd miljoen euro gaat hier geïnvesteerd worden. Zoveel als in de Spoorzone. Zwolle staat gunstig op de kaart. Om met de spreekwoordelijke verkeerslichten te spreken: de lichten staan op oranje naar groen.

En dat alles met een in 2014 en 2015 sluitende Begroting. Het weerstandsvermogen vastgoed is als beloofd met 4,1 miljoen aangevuld, 9,2 miljoen incidentele bestedingsruimte en extra 12,3 miljoen incidentele bestedingsruimte. Maar daarover later meer. Als gezegd, de lichten staan op oranje richting groen. Des te meer een reden om niet achterover te gaan zitten. Mouwen opstropen, aan de slag! De VVD ziet dat er op veel terreinen werk aan de winkel is.

Zo moet er voor de jaren na 2015 een sluitende begroting worden opgesteld. Daar moet nog minimaal 8 tot 10 miljoen euro structureel geld voor worden gevonden. En misschien zelfs nog wel meer. Want wat als de rente gaat stijgen en de toegepaste rente kunstgreep is uitgewerkt? Ondanks de in de risicomatrix met een laag risico profiel opgenomen 2,1 miljoen euro? De voor deze bezuinigingen door het college voorgestelde 'Zero-Based-Budgetting'-methode kan wat de VVD betreft een uitstekende methodiek zijn. Uitgaan van wat we zouden doen als we opnieuw zouden moeten beginnen. Eerst alleen kijken naar wat wettelijk nodig is, daarna naar wat zou moeten of wenselijk is. Kijken naar waar werk verder kan worden ontdubbeld of kijken hoe overdoen van werk kan worden voorkomen. Niet om alles te veranderen, maar om inzicht te krijgen in samenhangen tussen sectoren en het vinden van alternatieven voor de huidige aanpak.

De bij de Perspectiefnota op toezegging van de wethouder ingetrokken motie van de VVD en Swollwacht met betrekking tot de nieuwe kerntaken-discussie lijkt hiermee te worden overgenomen. Dat is mooi! De VVD denkt dat het goede zaak zou zijn om deze 'Zero-Based-Budgetting' methodiek ook te laten toepassen door onze subsidieontvangers. Ook zij zouden eerst alleen moeten kijken naar wat maatschappelijk en/of wettelijk nodig is daarna naar wat wenselijk is. Het is een advies wat onze fractie niet vertaald heeft in een motie, maar als gedachte meegeeft aan het college.

Vreemd vindt de VVD het wel dat er voor mogelijke wijzigingen door de uitkomsten van de 'Zero-Based-Budgetting' methodiek er geen enkele verwijzing of opmerking te vinden is in de nieuwe nota Bedrijfsvoering 2014-2017. Evenmin staat er weinig in deze nota met betrekking tot de bij de PPN-behandeling gedane toezeggingen over meer uitleg aangaande bedrijfsvoering binnen het Shared Service Centrum (SSC).

Middels het SSC kan door gezamenlijk inkopen voor miljoenen euro’s worden bespaard. Dat is mooi in deze tijd van op ons afkomende taken waaronder die van de drie decentralisaties met bijbehorende kosten. De VVD heeft bij de PPN behandeling vraagtekens gezet bij hoe de voorgestelde miljoenen besparing door het SSC ook echt gerealiseerd gaan worden. Voor de zittende maar ook de nieuwe raad is het belangrijk te weten hoe de besparingen middels het SSC tot stand kunnen komen en de knoppen waar aan gedraaid kan worden om dit te bereiken.

Hiervoor had de VVD bij de PPN 2 moties ingediend. Op basis van de toezegging van de wethouder om voor de Begroting 2014 met een betere uitleg te komen heeft de VVD beide moties aangehouden. De VVD betreurt het daarom dat er nog nergens concreet wordt ingegaan op de gevraagde draaiknoppen en inzicht in ICT aanpak. De VVD dient dan ook opnieuw een motie in die het college opdraagt naast de bezuinigingsvoorstellen die komen vanuit de ZBB aanpak ook met de bezuiniging en draaiknop mogelijkheden vanuit het SSC te komen.

Zwolle heeft een fraaie historische binnenstad, maar er zijn meer steden in het land die daar over beschikken. In Zwolle kun je uitvoerig winkelen, (bijna) alle grote winkelketens zijn er wel te vinden, maar dat is ook in veel andere steden het geval. Toch is het moeilijk aan te geven waarom je (een dagje) naar Zwolle zou gaan. Zwolle mist een duidelijke identiteit. Arnhem bijvoorbeeld heeft dat wel. In het kielzog van de modeopleiding aan de kunstacademie in die stad zijn er vele unieke modezaken (van oud- studenten) gevestigd. Arnhem profileert zich dan ook als modestad. Het is vreemd dat wij in Zwolle er maar niet in slagen ons duidelijker te profileren. Wij hebben immers de Fundatie en sinds kort Waanders in de Broeren. Toch is Zwolle gezakt van de zevende naar de negende plaats op de ranglijst van meest gastvrije steden in ons land. Dat komt – zeggen ook verschillende gesprekspartners – omdat Zwolle geen eigen identiteit heeft. De (binnen)stad is te lang eenzijdig vanuit economisch perspectief benaderd, terwijl ook kunst en cultuur in de stad nog altijd als geïsoleerd fenomeen worden gezien.

De Fundatie bewijst dat je kunst – en cultuur kunt inpassen in de economische doelstellingen van de stad. Praat met ondernemende Zwollenaren. Zij allen steken de loftrompet over de Fundatie en de invloed van het museum op hun omzet. En wat te denken van Waanders in de Broeren, waar cultuur (lunchconcerten) en commercie (boekenverkoop en horeca) hand in hand gaan. Dan hebben we ook nog Odeon en de Spiegel, het Historisch Centrum Overijssel (met veel schatten in de kluis die nooit iemand te zien krijgt!) en een Stedelijk Museum (dat schreeuwt om een andere aanpak). De beelden van Joan Derk van der Capellen komen van Rome naar Zwolle en Zwolle heeft ’s werelds eerste school ooit (de Latijnse school van Cele 1377 – 1415) maar bijna niemand die het weet (te vinden). De kunst en de historie kun je tot leven brengen en gebruiken om het profiel van de stad duidelijker neer te zetten, ook ten faveure van de economische doelstellingen. Maar daar is een nieuwe aanpak en houding voor nodig. Zo moeten de schotten tussen verschillende beleidsterreinen worden weggehaald, er moet meer “out of the box” worden gedacht. Dat vergt echter een cultuuromslag.

Vooral bij het ambtelijk apparaat. “Daar heerst een angstcultuur” stelde Wim Waanders. Angst voor het nieuwe, voor een andere dan de traditionele aanpak. De heer Waanders werd vaak afgeremd door de gemeente “We spraken niet altijd dezelfde taal”. Hij riep de ondernemers tijdens de laatste Jaargetijde Borrel op om zich te blijven verzetten tegen ambtelijke rompslomp. Daarom een oproep in de vorm van motie van de  VVD waarin het dictum stelt: delegeer aan een kleine groep mensen (Ralph Keuning, Wim Waanders en een paar andere direct betrokkenen) de opdracht te komen tot een identiteit voor de stad en de middelen die daarvoor nodig zijn te benoemen. “Om nieuwe stappen te zetten in de beleving van de (binnen)stad”, zoals de heer Wim Waanders, als gezegd, het recentelijk op de Jaargetijden Borrel formuleerde.

Een punt van zorg is de stagnerende woningbouw in Stadhagen. Afgelopen jaar kwamen er 60 i.p.v. de begrootte 180 woningen in Stadshagen bij. Volgend jaar hoopt de wethouder Wonen op betere cijfers. De extra rentelast van 1,7 miljoen wordt de komende 10 jaar terugverdient met verkoop van bouwgrond in SH geeft hij daarbij aan. Dat optimisme komt voort uit het feit dat Delta wonen samen met SWZ en OB van plan is de komende jaren 700 huurwoningen in SH neer te zetten. (voor 2017) Liefst zelfs meer geven de woning coöperaties  aan. Zij vinden namelijk dat zij een belangrijke opgave hebben om de wachtlijsten voor huurwoningen terug te dringen. Stadshagen biedt daarom juist een kans.

Gelukkig wordt hierbij ook nagedacht over bouw voor het midden en hoger segment. Met name in Breecamp Oost komt de nadruk de komende tijd te liggen op de zogeheten vrijere bebouwingsstructuur, oftewel meer duurdere woningen met ruimte voor eigen wensen van de kopers. De VVD heeft het NICIS advies van ruim 2 jaar geleden om vooral ook mensen met hogere inkomens aan onze stad te binden door een passend woningaanbod te bieden goed in gedachten. Als de crisis overwaait neemt de woningmarkt groei vanzelf weer toe. Kijk maar naar de bedrijvigheid die de komende jaren naar Zwolle komt: Ikea, Hornbach, het politiedienstencentrum. Dat zorgt allemaal voor extra inwoners. Tevens blijft het aantal hypotheekaanvragen voor de financiering van eigen woningen groeien. Hypotheken Data Netwerk (HDN) registreerde in oktober 16.000 unieke aanvragen, 14 procent meer dan in de voorgaande maand en 20 procent meer dan in oktober 2012. HDN maakte dat donderdag bekend.

Daarom moeten we bezig blijven met het bouwen van woningen voor ieders wens en portemonnee.

Daarbij denkt de VVD ook aan de 5000 jongeren die in Stadshagen wonen en binnenkort tussen de 12 – en 17 jaar zijn. Voor hen moet wel een plek zijn om elkaar te ontmoeten zonder dat de wijkbewoners er overlast van ondervinden. Met name in en rond het winkelcentrum is door de actieve gesprekken tussen buurtbewoners en de overlast veroorzakende jeugd – op voorzet van gesprekken georganiseerd door de fractie van de VVD – de overlast teruggedrongen. Echter alleen het jongerencentrum Level Z – is voor die aankomende groep als ontmoetingsplaats niet voldoende. Daarom de MOTIE van de VVD die vraagt om de visie van het College met betrekking tot Voorzieningen voor de Jeugd van 12 – 17 jaar.

De VVD weet dat er vanuit het werkgeverspunt stevig wordt ingestoken op werktrajecten, ook met werk ervaringsmogelijkheden om mensen uit de Bijstand aan een baan te helpen. De VVD ziet mooie leer -werktrajecten in de glasvezelkabel sector alsook bij Scania die aanklopt om meer vrouwen aan het werk te krijgen in hun van oorsprong toch wel erg mannelijke productie omgeving. Toch is nog steeds bijna de helft van alle bijstandsgerechtigden langer dan 3 jaar in bijstand. (*wat wordt deze mensen geboden?) En bij het UWV staan meer dan 2500 mensen ingeschreven op zoek naar een baan.

In de Stentor van 28 oktober hebben we kunnen lezen dat: honderden bijstandsgerechtigden voor meerdere jaren aan een baan met een redelijk salaris geholpen kunnen worden. Het lijkt een utopie maar een Zwols bedrijf (Realwork) - doet dit met succes (in Almelo en vanaf 1 november in Arnhem). Ook Zwolle heeft inmiddels interesse getoond. Navraag in Almelo leert dat zij hier erg enthousiast over zijn. Het gaat om productiewerk dat voorheen naar de lagelonenlanden ging maar weer terugkomt naar Nederland. Grote winkelketens laten sinds kort hun spullen weer gewoon in ons land maken. Omdat dat beter en uiteindelijk goedkoper is. Het bedrijf is geen sociale werkplaats. Er moet gewoon productie worden gedraaid. Daarnaast zijn er goede financiële afspraken te maken voor bemiddeling die niet lukt.

Op dit moment is er 6 miljoen euro overgebleven aan niet uitgegeven bijstandsuitkeringen. Het zogenaamde 'inkomensdeel' van de WWB. Het aardige is dat dit geld niet is geoormerkt en kan worden ingezet voor hetgeen de raad voorstelt. Nu staat het niets te doen als extra weerstandsvermogen. De VVD stelt voor om niet te wachten totdat we wellicht dit budget, deze extra reserve moeten gaan aanspreken indien er meer instroom in de Bijstandsuitkeringen gaat komen maar juist in te zetten op voorkomen van die extra instroom door nu snelle uitstroom. In 2015 wordt de verdeelsleutel vanuit Den Haag namelijk herzien en dat kan voor Zwolle nadelig uitpakken. Daarom is het beter om mensen nu aan het werk te helpen en de nadelige gevolgen van de herziening van de verdeelsleutel in 2015 voor te zijn. MOTIE Werken aan minder Bijstand  - waarin het college wordt opgeroepen een business case te maken waarin wordt berekend bij welke aantallen uitstroom uit de bijstand het verantwoord is om een deel van het 6 miljoen overschot nu in te zetten voor het versneld aan een baan helpen van mensen die een bijstandsuitkering hebben of binnenkort gaan ontvangen

Ook kan wat de VVD betreft hierbij betrokken worden de uit de Berap 2013 2 overgebleven middelen voor jeugdwerkloosheid ad € 662.500. Dit geld staat nu geparkeerd op concernstelpost in afwachting van nadere bestedingsvoorstellen. De VVD wil dit niet parkeren maar er mee aan de slag! Ook voor onze Jeugd.

Want, niets is socialer dan zorgen voor werk in de stad. Werk waardoor mensen niet in armoede hoeven te leven. Werk, waardoor er inkomsten zijn voor hen die dat niet zelf kunnen opbrengen. Werk ten behoeve van het sociaal en maatschappelijke welbevinden.